Objective:

Het project heeft tot doel de huidige BTV-epidemie te bestuderen en diagnostische, epidemiologische en entomologische tools te ontwikkelen en te adviseren ter ondersteuning van een efficiënte bewaking van BTV in de toekomst. Het project beoogt volgende specifieke objectieven:
Pathogenetisch en epidemiologisch onderzoek:
o Longitudinale beschrijving van de dynamica van BTV: pathogenese, klinische bevindingen, incidentie, morbiditeit, mortaliteit, enz.
o Cross-sectionele schatting van de verspreiding van BTV in het geïnfecteerd gebied: populatieprevalentie, bedrijfsprevalentie, binnen-bedrijfsprevalentie.
o De verspreiding van culicoides-knijten door de wind en het in kaart brengen van bluetongue risicogebieden
o Schatting van de sensitiviteit waarmee het Belgische BTV bewakingsprogramma een herinfectie kan detecteren.
Entomologisch onderzoek:
o Beschrijving van het voorkomen en de dynamica van BTV vectoren in België
o Aantonen van BTV in de potentiële vectoren

Diagnostiek:

o Ontwikkeling en validatie van moleculaire testen (quantitatieve real-time RT-PCR) die toelaten om:
" de hoeveelheid virus te schatten aanwezig in de geïnfecteerde dieren
" de hoeveelheid virus te schatten aanwezig in een mengsel van verschillende bloedstalen (pools) als basis voor het aantonen en schatten van de viruscirculatie en voor individuele diercertificatie die dan moet toelaten om de virus-vrije status van het land aan te tonen.
" de hoeveelheid virus te schatten aanwezig in sera en te vergelijken met de hoeveelheid aanwezig in bloed.
o De moleculaire evolutie van het virus te volgen gedurende de epidemie via sequentie analyses.
Aan de hand van de resultaten van de hierboven vermelde onderzoekingen worden adviezen geformuleerd die kunnen bijdragen tot een betere organisatie van de bewaking van BTV in België.

Description:

Samenvatting van het project
De recente BTV epidemie in België, Nederland, Duitsland en Noord-Frankrijk voegt bijkomende dimensies toe aan de verspreiding van Bluetongue virus (BTV) in Europa. Om de bewaking van BTV in België efficiënt te kunnen organiseren, is het daarom belangrijk om tijdens het verloop van de epidemie bijkomende informatie te verzamelen over de dynamica van BTV in de gevoelige dierpopulaties, de populatiedynamica van de potentiële vectoren en de ontwikkeling van het virus in de vector(en) onder de klimatologische omstandigheden van onze streken. Daarom beoogt het project om gedurende één jaar een aantal studies uit te voeren die deze informatie kunnen verschaffen.
Enerzijds wordt getracht om aan de hand van pathogenetisch en epidemiologisch onderzoek inzicht te verschaffen in de dynamica van BTV in de gevoelige dierpopulaties. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van longitudinale en cross-sectionele observationele studies alsook van simulatiemodellen die de geografische verspreiding van BTV trachten te voorspellen. Verder wordt getracht om de sensitiviteit van het BTV bewakingsprogramma om een herinfecite te identificeren geschat. Anderzijds wordt aan de hand van entomologisch onderzoek de dynamica van potentiële vectoren bestudeerd. Potentiële vectoren worden gevangen met mobiele en statische vallen en worden geïdentificeerd. Aanwezigheid van BTV in de vectoren wordt aangetoond door PCR.
De resultaten van het project worden samengevat in rapporten waarbij wetenschappelijk ondersteunde adviezen betreffende de optimale methoden voor de opvolging van het circulerend virus en de vectoren, de bepaling van de infectie status van beslagen en de bewaking van BTV in het algemeen worden geformuleerd. Deze adviezen kunnen door de betrokken autoriteiten gebruikt worden om het beleid betreffende de bewaking van BTV in België te optimaliseren. Gezien de innovatieve aspecten die aan bod komen zullen de resultaten ook gepubliceerd worden in hoogwaardige internationale wetenschappelijke tijdschriften.

Wetenschappelijke specificiteit en situering t.o.v. bestaande literatuur
Bluetongue is een virale ziekte die alle herkauwers (ook in het wild levende) kan besmetten maar die niet van dier op dier overgedragen wordt. De ziekte wordt veroorzaakt door een virus behorende tot de familie Reoviridae, genus Orbivirus en serogroep Bluetongue. Bluetongue virus (BTV) is een arbovirus die overgedragen wordt door enkele species van het genus Culicoides (voor overzicht zie Mellor et al. 2000). Het virus wordt overgedragen door kleine bloedzuigende nematoceren van het genus Culicoïdes. Tot voor enkele jaren werden slechts enkele tropische of subtropische Culicoïdes in staat geacht het virus over te zetten. Een voorname tropische vector van BTV, Culicoides imicola, breidde zijn areaal echter uit naar Zuid-Europa en wordt nu ook reeds in Zuid-Frankrijk aangetroffen. Verspreiding van besmette vectoren met de wind wordt aanzien als een mogelijke verklaring voor de verbreiding van de ziekte (Alba A., 2004). Sinds kort werd het virus echter ook aangetoond in Culicoïdes soorten, die behoren tot het C.obsoletus complex, en een veel noorderlijk verspreidingsgebied hebben (Savini G. et al., 2005).
BTV verspreidt zich sinds enige jaren in Zuid-Europa (Mellor 2002). In Griekenland, Italië (incl. Sicilië en Sardinië), Spanje (incl Balearen), Portugal en Corsica werd de voorbije jaren BTV aangetoond. Ook Oost-Europa werd getroffen door BTV epidemieën wat een verdere noordelijke verspreiding aantoont die in verband gebracht wordt met de opwarming van de aarde en de daaraan verbonden uitbreiding van insectengebieden (Toussant et al., 2006). Dit heeft de OIE er in 2004 toe aangezet om de theoretische verspreidingsgrens van BTV te plaatsen van 40°N naar 50°N.
De recente BTV epidemie in België, Nederland, Duitsland en Noord-Frankrijk voegt bijkomende dimensies toe aan de verspreiding van Bluetongue in Europa. Preliminaire bevindingen tonen dat de verspreiding van BTV een enorme sprong neemt naar het Noorden, BTV wordt vermoedelijk door andere vectoren overgedragen dan in Zuid-Europa, de epidemie wordt veroorzaakt door BTV serotype 8 (Toussaint et al., 2006) wat tot nu toe niet in wildvirus werd aangetoond in Europa, BTV veroorzaakt duidelijke klinische symptomen in runderen (Thiry et al., 2006).
Om de bewaking van BTV in België efficiënt te kunnen organiseren, is het daarom belangrijk om op korte termijn bijkomende informatie te verzamelen over de dynamica van BTV in de gevoelige dierpopulaties, de populatiedynamica van de potentiële vectoren en de ontwikkeling van het virus in de vector(en) onder de klimatologische omstandigheden van onze streken. De opwarming van het klimaat heeft immers niet alleen tot gevolg dat tropische vectoren zich verder naar het noorden begeven maar verhoogt ook de vectoriële capaciteit van onze lokale vectoren en verhoogt de kans dat het bluetongue virus de kans ziet om de winter te overleven (Wittmann,E.J & Baylis,M., 2000). In dit verband mogen we niet vergeten dat de Culicoïdes spp ook nog andere virusziekten overdragen, waarvan de verspreidingsgebieden zich voortdurend uitbreiden zoals de epizootische hemorragische ziekte van herten, akabane en Afrikaanse paardepest.
Gezien essentiële informatie enkel beschikbaar is tijdens het verloop van de huidige BTV-epidemie zijn snelle acties noodzakelijk. Verder moeten epidemiologische en entomologische tools ontwikkeld worden die het beleid betreffende de bewaking van BTV ondersteunen. Enerzijds wordt gedacht aan methoden voor de schatting van de gevoeligheid waarmee het bewakingsprogramma een herinfectie kan detecteren. Anderzijds wordt is er nood aan methoden die het risico voor herintroductie en verspreiding voorspellen.
Verspreiding van Culicoides-knijten door de wind is een werkhypothese die de laatste 10 jaar veel opgang heeft gekend (Braverman, 1996; Ward, 2000; Bishop, 2000; Alba et al, 2004).